Veelgestelde vragen over de corona vaccinatie

Een 3^e vaccinatie is voor patiënten met een ernstige afweerstoornis onderdeel van de basisvaccinatie. Bij een deel van deze patiënten is deze 3^e prik nodig om goed beschermd te zijn tegen ernstige ziekte of sterfte door corona. Een ander deel van deze patiënten is ook na de 3^e prik nog niet goed beschermd tegen COVID-19. Bij wie dat gebeurt is niet goed te voorspellen.

Voor de meeste andere mensen bestaat de basisvaccinatie uit 1 of 2 prikken. Zij zijn dan al optimaal beschermd. Daarmee is een 3e prik voor patiënten met een ernstige afweerstoornis iets anders dan een boostervaccinatie voor de rest van de mensen. Een boostervaccinatie is een extra vaccinatie bovenop de eerdere basisvaccinatie(s). Het is een prikkel voor het afweersysteem en bedoeld om de bescherming tegen covid-19 te versterken. De booster helpt daardoor tegen ernstige ziekte en sterfte door het coronavirus. Mensen ouder dan 60 krijgen de boostervaccinatie als eerste aangeboden, omdat zij na de eerste vaccinatie(s) een minder hoge bescherming bereiken tegen corona.

• Lees verder over de 3e vaccinatie op de website van de Rijksoverheid. 
• Lees verder over de boosterprik op de website van de Rijksoverheid. 

Je krijgt een boostervaccinatie met een mRNA-vaccin van BioNTech/Pfizer of Moderna. Dit is afhankelijk van de beschikbaarheid op de locaties. Het maakt hierbij niet uit welk vaccin je eerder hebt gekregen. Je kunt niet zelf kiezen welk vaccin je krijgt.

De boostervaccinatie moet in ieder geval 3 maanden na de laatste coronavaccinatie gegeven worden. Heb je corona gekregen na je eerste vaccinatie(s)? Dan moeten er 3 maanden tussen je besmetting en de boostervaccinatie zitten.

De boosterprik heeft geen gevolgen voor coronabewijs. Zowel het coronabewijs voor reizen binnen Europa (DCC) als het coronatoegangsbewijs voor toegang tot activiteiten in Nederland blijven geldig, ongeacht een boostervaccinatie. De QR-code in de CoronaCheck-app blijft dus gewoon werken.

Ja, de boostervaccinatie is voor iedereen vanaf 18 jaar die de basisvaccinatie(s) heeft afgerond, ook voor mensen die het Janssen-vaccin zijn gevaccineerd. Als uw leeftijd aan de beurt is, krijgt mensen die jonger zijn dan 60 jaar een boostervaccinatie 3 maanden na de laatste vaccinatie of recente coronabesmetting. Dit gaat van oud naar jong (tot 18 jaar).

Nee, je kunt niet zelf kiezen voor een bepaald vaccin. Het kabinet kijkt op basis van (internationale) adviezen welke vaccins voor een bepaalde doelgroep geschikt zijn. 

Bekijk meer informatie over de werking en veiligheid van de vaccins. 

Het coronavaccin lijkt op het coronavirus, maar is slechts een heel klein stukje van het virus. Wanneer dit kleine stukje in je lichaam komt, gaat je afweersysteem direct aan de slag om deze indringer uit te schakelen. Wanneer het echte coronavirus daarna probeert je lichaam binnen te dringen, herkent je afweersysteem dit virus en kan het meteen ingrijpen. Je bent dan beschermd tegen het coronavirus.

Bekijk hier een video van het Ministerie van VWS over hoe een vaccin werkt.

Veiligheid van het coronavaccin is het belangrijkste. Hier gelden strenge eisen voor. Net als bij andere vaccins. Bij twijfel over de veiligheid van een vaccin wordt het niet toegelaten in Nederland. Ook voor de bijwerkingen gelden strenge regels. De voordelen (de werkzaamheid van vaccins) moeten groter zijn dan de nadelen (eventuele bijwerkingen).

Bekijk op de website van de Rijksoverheid meer informatie over de veiligheid van de coronavaccins.

Bekijk hieronder een video van de Universiteit van Amsterdam over veiligheid, bijwerkingen en risico's van het coronavaccin. 

Coronavaccins zijn snel ontwikkeld door verschillende fabrikanten. Dit heeft een paar redenen:

• Wereldwijd werken meerdere bedrijven aan verschillende coronavaccins. Ook wordt er veel kennis gedeeld.
• Veel onderzoeken vinden op hetzelfde moment plaats. En niet na elkaar. Dat scheelt tijd.
• Onafhankelijke medicijnautoriteiten zetten extra mensen in. Ook beoordelen zij de resultaten tussendoor.

Wil je meer weten over de snelle ontwikkeling en veiligheid van coronavaccins? Lees het interview met klinisch onderzoeker, Leonoor Wijnans, die verder ingaat op deze vraag.

Het RIVM adviseert alle zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren met een mRNA-vaccin op het moment dat zij een oproep krijgen. BioNTech/Pfizer en Moderna zijn mRNA-vaccins. Bekijk de pagina over zwangerschap en coronavaccinatie voor meer informatie.

Voor je de vaccinatie krijgt, moet je aangeven of je een aandoening of allergie hebt. Vervolgens wordt beoordeeld of je het vaccin wel of niet toegediend mag krijgen. Dit moet je doen via het aanmeldingsformulier van de vaccinatie. De instructie hiervoor krijg je wanneer je wordt uitgenodigd.

De adviezen van de gezondheidsraad en het RIVM hierover moeten nog gepubliceerd worden. Het is dus belangrijk dat het advies wat aan jou gegeven wordt, gekoppeld wordt aan jouw vaccinatiedossier. Het heeft dus pas zin om de GGD hierover te benaderen op het moment dat je wordt uitgenodigd voor de vaccinatie. Jouw gezondheid staat hierin voorop.

In Nederland kunnen ook jongeren vanaf 12 jaar een vaccinatie halen. Zij krijgen dezelfde dosis vaccin als volwassenen. Dit wordt niet aangepast op basis van het lichaamsgewicht. De dosisbepaling bij vaccins is voornamelijk gebaseerd op de werking van het immuunsysteem, niet op het gewicht. Jongeren van 12 tot en met 17 jaar krijgen Comirnaty (het vaccin van Pfizer/BioNTech). De volledige serie Comirnaty bestaat uit 2 doses van 0,3 ml (30 mcg/0,3 ml). Deze dosering geldt voor alle leeftijden vanaf 12 jaar en is onafhankelijk van het gewicht.

Kinderen van 5 tot en met 11 jaar krijgen het BioNTech/Pfizer-vaccin, net als volwassenen. Maar er is wel een verschil: kinderen hebben minder vaccin nodig. Zij krijgen een derde van de hoeveelheid die volwassenen krijgen: 10 microgram in plaats van 30 microgram. Kinderen hebben genoeg aan deze kleinere hoeveelheid per prik omdat hun afweersysteem sterker werkt dan bij volwassenen. Zij maken met minder vaccin evenveel antistoffen aan als volwassenen. 

Ja, alle coronavaccins zijn halal en koosjer. De vaccins bevatten geen dierlijke producten, zoals gelatine.

Nee, de mRNA-moleculen in vaccins veranderen geen DNA. Bij iedere virusinfectie krijgt iemand die ziek wordt zogenaamde mRNA-moleculen van een virus binnen. Bijvoorbeeld van het griepvirus. Het lichaam maakt daarna de bijbehorende viruseiwitten aan. Als reactie hierop maakt het lichaam antistoffen en T-cellen aan. En geneest iemand, bijvoorbeeld van de griep.

Het mRNA in de coronavaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna geven het lichaam informatie over een bijzonder eiwit van het coronavirus. Dat is het spike-eiwit. De cellen op de prikplek gaan met deze informatie het spike-eiwit maken. En daarna maakt het lichaam antistoffen en T-cellen aan. Komt iemand daarna in contact met het coronavirus? Dan beschermen de antistoffen en T-cellen het lichaam. Zo is de kans klein dat iemand ziek wordt van het virus. mRNA-moleculen veranderen geen DNA en het lichaam ruimt deze weer op. Het maakt niet uit of die mRNA-moleculen bij het lichaam horen, bij een virusinfectie of bij vaccinatie.

Video's over DNA en vaccinatie

• Immunoloog Marjolein van Egmond legt uit: De werking van coronavaccins (YouTube ministerie van VWS)
• De onderzoekers van 'Influencing for Health' van Amsterdam UMC praten over DNA
• Cecile van Els (Hoogleraar vaccionologie bij het RIVM) vertelt over vaccinatie en DNA (YouTube ministerie van VWS)

De vaccins BioNTech/Pfizer en Moderna bieden een effectiviteit tegen corona van ongeveer 95%. Het coronavaccin van AstraZeneca heeft een werkzaamheid van tenminste 60%. Dit betekent dat mensen die dat vaccin hebben gekregen 60% of 95% minder kans hebben om ziek te worden door coronavirus COVID-19 dan mensen die geen prik hebben gehad.

Het is vooral belangrijk dat mensen beschermd zijn tegen ernstige gevolgen van COVID-19. Het coronavaccin van AstraZeneca doet dit. Dat betekent dat er na vaccinatie met AstraZeneca minder mensen met COVID-19 in het ziekenhuis terechtkomen.

Een langere periode dan 3 weken tussen 2 coronaprikken in met BioNTech/Pfizer is veilig. Het is raadzaam om niet te lang te wachten met de tweede prik omdat de eerste prik niet voldoende bescherming geeft.

Bekijk meer informatie over het Pfizer-vaccin.

Net als bij iedere andere vaccinatie kun je last krijgen van milde klachten. In het geval van het coronavaccin zijn dat roodheid, pijn of een zwelling op de plek van de prik. Daarnaast kun je last krijgen van spier- en gewrichtspijn, vermoeidheid, hoofdpijn, koude rillingen en verhoging. Deze klachten verdwijnen doorgaans na een paar dagen.

Het lijkt misschien vreemd dat je klachten krijgt, maar eigenlijk is dat heel logisch. Het afweersysteem in je lichaam reageert immers op de indringer. Het feit dat je milde klachten krijgt, is een teken dat het vaccin z’n werk goed doet.

Ondanks dat het vaccin bij tienduizenden mensen is getest, kunnen we nooit helemaal uitsluiten dat jij last van zeldzame, andere bijwerkingen krijgt. Daarom houden we de veiligheid van het vaccin continu goed in de gaten.

Ja, dat kan. Zeven dagen na de tweede vaccinatie is ruim 90% van de mensen beschermd tegen corona. Ook mensen die twee keer gevaccineerd zijn, kunnen dus nog corona krijgen. Maar de kans is wel klein en het ziekteverloop is dan meestal minder ernstig. Het blijft daarom altijd belangrijk om je te laten testen wanneer je klachten krijgt die passen bij corona.

Bijwerkingen op lange termijn zien we eigenlijk zelden bij een vaccin. Dat komt omdat een vaccin maar heel kort in je lichaam zit. Het is als het ware een training voor je afweersysteem. Daarna breekt het lichaam de stoffen in het vaccin weer af, net als bij andere vaccinaties die je krijgt.

Als je gevaccineerd bent kun je nog steeds besmet raken met het coronavirus. Ook na een boosterprik. De vaccinatie beschermt tegen ziek worden door het coronavirus. Er zijn studies verschenen die laten zien dat vaccinatie ook de overdracht van het virus van de ene persoon op de andere vermindert. Het aantal studies is beperkt en bewijs veelal indirect, maar de uitkomsten wijzen steeds in dezelfde richting. De Gezondheidsraad acht het dan ook waarschijnlijk dat vaccinatie in meer of mindere mate bijdraagt aan het voorkomen van infecties bij anderen. Er is echter meer onderzoek nodig om te bepalen in welke mate en onder welke omstandigheden vaccinatie virusoverdracht kan tegengaan en welke factoren hierop van invloed zijn.

De Gezondheidsraad heeft hier op 20 mei 2021 een document over gepubliceerd: Transmissie na vaccinatie