Mentale gezondheid bij pubers
Als je mentaal gezond of ‘fit van geest’ bent, dan zit je lekker in je vel. Je hebt weinig last van stress en kunt genieten van het leven. Je kunt veranderingen en tegenslagen goed aan. Iedereen heeft wel eens periodes waarin je dit minder goed kunt. Dit geldt ook voor pubers. In de puberteit kan dit zelfs veel heftiger zijn. Het ene moment is je kind superblij, het andere extreem boos of verdrietig. Die pieken en dalen horen erbij. Ze worden meestal minder als je kind ouder wordt. Vaak zijn hun negatieve gevoelens tijdelijk, en gaan vanzelf weer over.
Herken de signalen
Soms is er echter meer aan de hand. Meestal heb je dan als ouder een ‘onderbuikgevoel’. Je voelt dat er iets niet goed zit, ook al zegt je kind van niet of wil je kind het er niet over hebben. Welke signalen zijn er? Je kind…
- Is langere tijd (langer dan een paar weken) erg somber, huilerig of angstig.
- Ervaart weinig plezier in dingen die hij/zij eerder leuk vond.
- Trekt zich terug en is ongeïnteresseerd in alles wat er om hem/haar heen gebeurt. Of is juist prikkelbaar, vijandig of agressief.
- Heeft het gevoel dat hij/zij nutteloos is. Of dat niemand van hem/haar houdt.
- Blijft hangen in deze negatieve gevoelens. Ze worden niet minder heftig en je kunt je kind niet afleiden.
- Krijgt ook allerlei lichamelijke klachten, zoals buikpijn, hoofdpijn of hyperventilatie.
- Heeft slaapproblemen (veel te lang of te kort slapen, overdag slapen) of eetproblemen (veel meer of juist heel weinig eten).
Op Thuisarts.nl vind je meer signalen die kunnen wijzen op mentale klachten bij pubers.
Bij sommige pubers zie je bijna alle signalen, bij andere slechts een of twee. Merk je dat de klachten het normale leven van je kind beïnvloeden? Wil je kind bijvoorbeeld niet meer naar school? Lukt het niet om op te letten in de klas of huiswerk te maken? Gaat het thuis niet meer goed? Of heeft je kind geen zin meer in hobby’s, sport of vrienden? Dan is het tijd om in actie te komen.
Wat kun je als ouder doen?
Bespreek in ieder geval je zorgen. Laat je kind weten dat erover praten kán. Tips:
- Kies een rustig moment, bijvoorbeeld vlak voor het slapen gaan of tijdens een ritje in de auto.
- Probeer te achterhalen hoe het komt. Is er iets gebeurd op school, in de vriendengroep, online of ergens anders?
- Vraag of je kind zelf ideeën heeft om het op te lossen. Vind je kind dat moeilijk? Geef dan zelf een voorbeeld of tip.
- Als je het niet (meteen) op kunt lossen, zoek dan afleiding. Ga bijvoorbeeld bij iemand op bezoek, zoek contact met vrienden, of ga iets anders doen waar jullie allebei plezier in hebben.
- Bewegen helpt ook, want daardoor worden ‘geluksstofjes’ aangemaakt in je lijf. Ga samen een stukje wandelen of fietsen. Of motiveer je kind om te sporten.
- Zorg dat je kind gezond eet, genoeg ontspant en genoeg slaapt.
- Let erop dat je kind geen alcohol of drugs gebruikt.
Wil je op een leuke, speelse manier met je kind in gesprek over deze thema’s? Kijk dan eens naar de spellen en kaarten van Uitgeverij Pica. Bijvoorbeeld de ‘Helpende gedachten’ kaarten of de ‘Vaardighedenkaartjes’.
Professionals
Als je vragen hebt over de opvoeding of gezondheid van je kind kun je contact opnemen met de jeugdverpleegkundige die verbonden is aan de school van jouw kind. Ook kun je rechtstreeks contact opnemen met het team Jeugdgezondheid.
Veel gemeenten hebben een Centrum Voor Jeugd en Gezin (CJG’s), sociale (wijk)teams of jeugdteams die kunnen ondersteunen bij het zoeken naar goede hulp, of die zelf hulp geven. Bekijk het overzicht van jeugdgezondheidsorganisaties in onze regio.
Websites
- Op www.opvoeden.nl vind je betrouwbare informatie over allerlei onderwerpen die met opvoeden te maken hebben. Bijvoorbeeld over het herkennen van een depressie en wat je kunt doen als je kind last heeft van angsten. Op de website vind je ook een overzicht van hulporganisaties bij jou in de buurt.
- Het YouTube kanaal van Opvoedinformatie Nederland bevat naast de hierboven genoemde filmpjes nog meer korte filmpjes met tips en voorbeelden.
- www.mentaalvitaal.nl is een website vol met informatie, concrete tips, voorbeeldvideo’s, een zelftest en mogelijkheden voor hulp (bijv. de Mentaal Vitaal Infolijn) over alles dat met mentale gezondheid te maken heeft. Ook is er een gedeelte voor jongeren zelf.
- Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) geeft ouders betrouwbare informatie over bijvoorbeeld ouderschap en opvoeden, pesten en social media.
- Op www.jouwggd.nl vinden jongeren informatie over alles dat hen bezighoudt: van de lichamelijke veranderingen in de puberteit, het omgaan met gevoelens tot aan stress, prestatiedruk en depressie. Ook onderwerpen als roken, drank, drugs, social media, gamen, relaties en seksualiteit komen aan de orde. Jongeren kunnen er zelf vragen stellen en anoniem chatten met een deskundige.