Vragen & antwoorden over mazelen

De klachten bij mazelen kunnen zijn:

• Hoge koorts.
• Verkouden en hoesten.
• Oogontsteking.
• 3 tot 7 dagen na besmetting komen er rode vlekjes op de huid.
• De ziekte kan ernstiger verlopen bij baby’s, volwassenen, zwangeren of mensen met een afweerstoornis. 

Het mazelenvirus is heel besmettelijk. Door hoesten, praten en niezen van een besmet iemand komt het virus in de lucht. Andere mensen kunnen het virus dan inademen en ook besmet raken. Mazelen is besmettelijk vanaf 4 dagen voordat er klachten ontstaan. En tot 4 dagen na het begin van de rode vlekjes op de huid. 

Niet-gevaccineerde mensen die nooit mazelen hebben gehad kunnen de ziekte krijgen. Iemand die mazelen heeft gehad, kan de ziekte niet opnieuw krijgen.

Baby’s, zwangeren en mensen met een verminderde afweer hebben een hoger risico op een ernstig beloop van mazelen. Hierdoor kunnen mensen ernstige oorontstekingen, longontstekingen of hersenvliesontstekingen krijgen. Heel soms gaat er iemand dood aan mazelen.

Er is een vaccinatie om de mazelen te voorkomen. De BMR-vaccinatie (tegen bof, mazelen en rodehond) zit in het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen krijgen 2 vaccinaties: als ze 14 maanden en 9 jaar oud zijn. Met de vaccinatie ben je levenslang beschermd tegen mazelen. 

Ben je niet gevaccineerd tegen mazelen en heb je wel contact gehad met iemand die mazelen heeft? Dan kun je alsnog een vaccinatie krijgen. Overleg hierover met je huisarts of de GGD.  

Daarnaast is het belangrijk dat mensen hoesten en niezen in de elleboog en regelmatig de handen wassen met water en zeep.

Mazelen kan niet behandeld worden. De ziekte gaat meestal vanzelf over. Bel de huisarts als je denkt dat je mazelen hebt. De huisarts kan onderzoeken of je mazelen hebt.

Personen die een mazeleninfectie hebben doorgemaakt of personen geboren vanaf 1975 die gevaccineerd zijn volgens het Rijksvaccinatieprogramma.

• Ben je geboren vóór 1965? Dan heb je mazelen doorgemaakt en ben je beschermd.
• Ben je geboren tussen 1965 en 1975? Dan ben je alleen beschermd tegen mazelen als je ooit de ziekte hebt gehad of buiten het Rijksvaccinatieprogramma toch een vaccinatie heeft gehad, bijvoorbeeld via de huisarts of de GGD voorafgaand aan een reis. Controleer hiervoor het gele boekje.
• Ben je geboren na 1975 en gevaccineerd volgens het Rijksvaccinatieprogramma? Dan ben je beschermd.
• Ben je geboren na 1975 en niet gevaccineerd volgens het Rijksvaccinatieprogramma? Dan ben je niet beschermd tegen mazelen, tenzij je mazelen hebt doorgemaakt of tegen mazelen gevaccineerd bent via de huisarts of de GGD voorafgaand aan een reis. Controleer hiervoor het gele boekje.
• Zijn er antistoffen tegen mazelen in jouw bloed aangetoond? Dan ben je beschermd.

95% van de mensen die 1 keer zijn gevaccineerd, bouwt bescherming tegen mazelen op. Uit onderzoek blijkt dat een tweede vaccinatie dit percentage verhoogt naar 99%. Daarom bieden we tegenwoordig 2 vaccins aan. Zo bieden we de 5% die niet op het eerste vaccin gereageerd heeft een tweede kans. We beschouwen mensen die 1 keer gevaccineerd zijn wél als beschermd. Een tweede vaccinatie mag, maar hoeft niet.

Als je niet tot de eerdergenoemde beschermde groep behoort, is het mogelijk om via bloedonderzoek te controleren of je mazelen hebt doorgemaakt. Hiervoor kun je overleggen met je huisarts.

Als je denkt dat jouw kind de mazelen heeft, houd je kind dan thuis en bel de huisarts. Als je huisarts vastgesteld heeft dat je kind mazelen heeft, vertel het dan aan de pedagogisch medewerker of de leerkracht. Zij kunnen in overleg met de GGD andere ouders informeren. Ouders kunnen dan letten op de klachten van mazelen bij hun kind.

Als je als volwassene denkt dat je mazelen hebt, blijf dan thuis en bel je huisarts. Als de huisarts mazelen bij je heeft vastgesteld, overleg dan met de GGD/bedrijfsarts of met je werkgever voor je weer gaat werken.

Voor medewerkers in de zorg is het van belang dat zij beschermd zijn tegen mazelen. Medewerkers die 2 vaccinaties hebben ontvangen óf mazelen hebben doorgemaakt, zijn beschermd. Sommige zorginstellingen voeren een ander beleid, ga dit na bij je leidinggevende.

Voor een vaccinatie kun je als volwassene contact opnemen met de huisarts. Een vaccinatie is op eigen kosten. Voor kinderen tot 4 jaar kun je het consultatiebureau van je kind benaderen voor de mogelijkheid om gemiste vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma in te halen (met uitzondering van de gemeente Apeldoorn: daar kun je contact opnemen met CJG Apeldoorn). Voor kinderen van 4 tot 18 jaar kun je hiervoor terecht bij de jeugdgezondheidszorg van de GGD (met uitzondering van de gemeente Apeldoorn).

De kosten voor een vaccinatieconsult en de BMR (bof, mazelen, rode hond)-vaccinatie zijn rond de € 70.

Er zijn aanwijzingen dat zwangeren een verhoogd risico hebben op een ernstig beloop van mazelen. Mazelen veroorzaakt geen aangeboren afwijkingen. Wel kan het doormaken van mazelen tijdens de zwangerschap in zeldzame gevallen leiden tot een miskraam of vroeggeboorte. Heb je contact gehad met een mazelenpatiënt en ben je niet gevaccineerd tegen mazelen of heb je nooit de mazelen gehad? Neem dan contact op met je huisarts.

Nee, dat kan niet. Het moment waarop je baby de eerste BMR-vaccinatie krijgt, is zo gekozen zodat je kind zo goed en zo lang mogelijk beschermd is. In het verleden kregen kinderen bij grote uitbraken soms wel eerder hun mazelenvaccinatie. Op dit moment is er geen grote uitbraak en dus is vervroegd vaccineren niet nodig. Baby’s van gevaccineerde moeders hebben doorgaans 3-4 maanden beschermende antistoffen tegen mazelen na de geboorte. Baby’s van moeders die mazelen hebben gehad, zijn meestal tot ongeveer 6 maanden beschermd.

Nee, dat kan niet. De eerste vaccinatie geeft een goede bescherming. De tweede vaccinatie is bedoeld voor de kleine groep kinderen waarbij de eerste vaccinatie niet goed heeft gewerkt. Maar het is niet bekend welke kinderen dat zijn. Het is niet mogelijk en ook niet nodig om nu alle kinderen vervroegd hun tweede vaccinatie te geven.