Soa-test: voor wie, wanneer, hoe en waar?

Bij je huisarts of GGD kun je je laten testen op op soa’s. Maar hoe gaat een soa-test precies? Wat wordt onderzocht en hoe? 

Gesprek

Tijdens het spreekuur wordt een zogenaamde ‘seksuele anamnese’ afgenomen. Er wordt dan gevraagd wat voor seksuele contacten je hebt gehad en welk risico er is geweest. De verpleegkundige bepaalt aan de hand hiervan welke soa-testen er gedaan worden. In ieder geval word je altijd op chlamydia en gonorroe getest. En als het nodig is ook op syfilis, hiv en hepatitis B. Daar wordt een buisje bloed voor afgenomen.

Mannen
Krijgen een potje mee naar het toilet om in te plassen; zorg er dus s.v.p. voor dat je zo'n twee uur vóór de soa-test niet meer geplast hebt! Een soa-test gebeurt niet meer met wattenstaafjes!

Vrouwen

Krijgen testmateriaal mee naar het toilet om zelf een soa-test te doen. De verpleegkundige legt uit hoe je dat kunt doen.

Vragen over seksualiteit

Naast vragen over soa's kun je ook bij ons terecht met alle vragen over bijvoorbeeld seksuele voorkeur, anticonceptie, de morning-afterpil, onbedoelde zwangerschap, problemen met seks (bv. pijn bij het vrijen, erectieproblemen), vervelende seksuele ervaringen.

Zelftesten van internet of drogist

Voor soa-testen ben je het beste af bij je huisarts of GGD. Wil of kan je daar niet heen? Dan kan een soa-zelftest een alternatief zijn. Deze test doe je thuis en kun je zelf opsturen naar het laboratorium. Betrouwbare zelftests die voor jou geschikt zijn vind je via de Soatest.advies.chat.

Lichamelijk onderzoek

Soms, bijvoorbeeld bij klachten die mogelijk veroorzaakt worden door een soa, is het nodig dat de verpleegkundige en/of de arts je onderzoekt. Indien nodig word je verwezen naar een specialist in het ziekenhuis.  

Afspraak afzeggen

Heb je een afspraak gemaakt en kun je toch niet komen? Blijf dan niet zomaar weg, maar meld dit even! Je kunt dan bellen tijdens een van de telefonische spreekuren (088 - 443 33 44) of bel het algemene nummer van de GGD: 088 - 443 30 00. Geef je naam, geboortedatum, datum van afspraak en de afspraaklocatie door. 

Let op: maak je je zorgen over een sekscontact? Pas na twee weken kunnen wij je testen! Eerder testen heeft geen zin! Tenzij je voor die tijd al klachten hebt.

Er zijn soa-spreekuren in Apeldoorn, Doetinchem, Harderwijk en Warnsveld. Wanneer je belt voor een afspraak bekijken we welke locatie voor jou handig is.

Apeldoorn:      Albert Schweitzerlaan 31, Gelre Apeldoorn Ziekenhuis (route 196)

Doetinchem:    Kruisbergseweg 47, Naast het Slingelandziekenhuis

Harderwijk:     Oosteinde 17

Warnsveld:      Rijksstraatweg 65, GGD Noord- en Oost-Gelderland

De overheid heeft richtlijnen vastgesteld over wie op de spreekuren mogen komen. De verpleegkundige stelt je daarom aan de telefoon een paar vragen over je leeftijd en het gelopen seksuele risico. De spreekuren seksuele gezondheid bij de GGD zijn bedoeld voor:

• Alle jongeren tot en met 24 jaar.
• Alle mensen die tot de ‘hoog-risicogroepen’ behoren, zoals:
  • Mannen die seks hebben met mannen
  • Mensen met klachten die passen bij een soa
  • Mensen die zijn gewaarschuwd door een (ex)partner voor een soa
  • Mensen die komen uit een land waar veel soa voorkomen
  • De partner(s) van mensen uit bovengenoemde groepen
  • Mensen die zich laten betalen voor seksuele handelingen
  • Slachtoffers van seksueel geweld.

Behoor je niet tot deze groepen? Dan verwijst de GGD-medewerker je naar je eigen huisarts. Dit zijn Landelijke regels waar iedere GGD zich aan moet houden. Een hoog percentage van alle soa-testen gebeurt bij de huisarts. De huisarts heeft, net als de medewerkers van de GGD, geheimhoudingsplicht.

Wat is restmateriaal
Voor jouw onderzoek of behandeling is het soms nodig om bloed, urine of andere lichaamsmaterialen af te nemen. Nadat dit is onderzocht blijft er vaak wat van deze lichaamsmaterialen over. Het gaat dan om bloed of urine dat voor jouw onderzoek of behandeling niet direct meer nodig is. Dit noemen we restmateriaal. Restmateriaal wordt meestal bewaard, zodat de arts/onderzoeker dit kan gebruiken wanneer je in de toekomst misschien met nieuwe klachten naar de arts gaat. Het lichaamsmateriaal zet een onderzoeker soms ook in voor wetenschappelijk onderzoek. Meestal gebeurt dat anoniem. De onderzoeker beschikt dan niet over jouw persoonlijke gegevens. Er is dan een unieke code aan het restmateriaal toegevoegd.

Bezwaar maken
We gaan er vanuit dat je voor deze routineonderzoeken toestemming geeft. Wanneer je wel bezwaar hebt tegen het gebruik van restmaterialen, maak dan schriftelijk bezwaar bij de GGD (GGD Noord- en Oost-Gelderland, Postbus 3, 7200 AA, Zutphen of per e-mail ggd@ggdnog.nl). Na het schriftelijke bezwaar komt er een aantekening in jouw medisch dossier. Het lichaamsmateriaal wordt dan niet gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Als het restmateriaal voor niet-anoniem onderzoek wordt gebruikt, is de onderzoeker wel op de hoogte van jouw persoonlijke gegevens. Hiervoor moet de arts/onderzoeker jou altijd om toestemming vragen. Je kunt in vrijheid beslissen of je aan het onderzoek wilt meewerken of niet.

Informatie ontvangen over resultaten
Meestal ontvang je geen informatie over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek waarin restmateriaal is gebruikt. De resultaten van het onderzoek komen als wetenschappelijke artikelen in de vakpers of in de media. Het kan gebeuren dat de onderzoeker bij het onderzoek met restmateriaal iets ontdekt dat voor jou belangrijk is (toevalsbevindingen). Als het om niet-anoniem onderzoek gaat, kan hij dit aan de behandelend arts laten weten. De behandelend arts geeft jou die informatie alleen als jij hebt laten weten dat je deze informatie wilt ontvangen. Als je de informatie wilt ontvangen, kun je dit melden bij jouw behandelend arts of verpleegkundige. Hij/zij bespreekt dit met jou en maakt een aantekening in jouw medisch dossier. Bij anoniem onderzoek zijn de resultaten niet gekoppeld aan jouw persoonlijke gegevens. Je ontvangt dan geen informatie.