Mijn kind 7 februari 2025

Hoe begeleid ik mijn kind tijdens ramadan?

Ramadan is de negende maand van de islamitische maankalender. De ramadan begint dit jaar officieel bij zonsondergang op vrijdag 28 februari en duurt tot en met 29 maart. Dit is de maand van inkeer, waar tussen zonsopgang en zonsondergang gevast wordt. Hoewel jonge kinderen niet verplicht zijn om tijdens de ramadan te vasten, kan je kind het verlangen hebben om mee te doen tijdens ramadan. Het is ook belangrijk om dit verlangen serieus te nemen. Hoe begeleid je je kind daar zo goed mogelijk bij?

Kinderen doen graag hun ouders na. Door hun omgeving en vanuit nieuwsgierigheid willen zij ook vasten. Toestemming geven om te oefenen en op die manier ‘meedoen’ is prima. Maar alleen op een manier die niet schadelijk is voor hun gezondheid. Het kinderlichaam is nog volop in de groei. Een kind heeft daarom 3 hoofdmaaltijden, regelmaat en variatie van het eten en drinken nodig om zich verder te ontwikkelen.

10 jaar

Kinderen die nog niet in de puberteit zijn, zijn niet verplicht om te vasten. Artsen waarschuwen ouders dat kinderen niet moeten vasten voor de leeftijd van 10 jaar. Dat komt omdat het onthouden van voedsel en water aan kinderen op die leeftijd medische problemen kan veroorzaken, vooral als ze zich in een vroeg stadium van ontwikkeling bevinden. Volgens alle islamitische wetscholen (of richtingen) moet je volwassen zijn om mee te doen aan het vasten. Je kunt kinderen wel aanmoedigen om een paar dagen mee te vasten. Zo raken zij eraan gewend en groeien op met de kennis van aanbidding door te vasten. Net zoals zij bekend werden met het bidden.

Wanneer is een kind volwassen?

Maar wanneer ben je volwassen? Volgens de islamitische wet ben je volwassen als je geslachtsrijp bent. Voor meisjes is dat als zij ongesteld worden. Voor jongens dat zij een zaadlozing kunnen krijgen. Dan hebben zij verantwoordelijkheid om te vasten. Voor meisjes betekent dit dat zij op jongere leeftijd meedoen dan vroeger. Door allerlei veranderingen in voeding en gewicht, menstrueren meisjes tegenwoordig eerder dan 20 jaar geleden. Het is belangrijk dat in gedachten te houden.
Sommige islamitische ouders kiezen ervoor om hun kinderen eerder te laten meedoen. Dit is niet voorgeschreven door de islamitische wet. Er zijn ook veel islamitische ouders die hun puberdochters en geslachtsrijpe zoons niet mee laten doen met de ramadan. Bijvoorbeeld omdat het hun nadelig kan zijn voor hun schoolprestaties.

Wat kan ik doen?

  • Soms willen kleine kinderen graag meedoen met het vasten terwijl dit nog niet verplicht is. Neem de wens van je kind serieus en bedenk samen een oplossing.
  • Bespreek lastige momenten van het vasten zoals moeheid, honger en dorst. Benoem hiervoor samen oplossingen. Bijvoorbeeld ’s middags even een paar uurtjes uitrusten of slapen. Daarna sta je op voor Sahur (voor zonsopgang) om te eten en te drinken.
  • Maak duidelijke afspraken met je kind en blijf reëel. Wat kan je kind doen op welke leeftijd?
  • Houd je ook tijdens de ramadan aan regelmaat voor de kinderen. Drie hoofdmaaltijden per dag op de tijden die ze gewend zijn (ontbijt, lunch, avondmaaltijd) zónder tussendoortjes. Zo leren ze om op bepaalde tijden te vasten.
  • Pubers laat je alleen in de weekenden vasten. Laat een jonger kind halve dagen vasten, bijvoorbeeld tussen het middageten en de avondmaaltijd.
  • In het weekend kan je kind het vasten onderbreken, ook al heeft je kind al eerder gegeten.
  • Maak je kind wakker voor de Sahur (ontbijt voor het begin van de vastendag), ook al vast je kind niet. Zo leren kinderen het ritueel.
  • In de wintermaanden lukt het vasten met twee hoofdmaaltijden meestal wel, afhankelijk van de leeftijd van het kind. In de zomermaanden zijn de dagen lang en is het niet gezond en niet haalbaar voor jonge kinderen zonder lunch.
  • Bedenk ook tijdens de ramadan wat je kind dagelijks nodig heeft. Geef een gezonde lunch mee.
  • In de vrije tijd stimuleer je kinderen om extra water te drinken. Tijdens de ramadan moet een kind ook voldoende drinken, want iedereen heeft vocht nodig.
  • Houd goed in de gaten dat je kind op warme dagen voldoende drinkt.
  • Misschien heeft je kind vragen. Geef antwoorden die passen bij de leeftijd, zodat het kind het begrijpt.
  • Leg bij oudere kinderen uit wat vasten betekent en waarom je vast. Soms staat je kind onder druk van vrienden en medeleerlingen. Zij willen bijvoorbeeld eten of drinken geven. Bespreek met je kind hoe hiermee om te gaan.
  • Vertel ook dat het voor iedereen weleens moeilijk is. En dat je blij bent dat je kind het eerlijk vertelt als het niet gelukt is. Vergeet niet complimentjes te geven als het goed gaat.

Bekijk hieronder vertalingen in het Turks, Arabisch & Perzisch/Farsi

Ramazan, hicrî takviminin dokuzuncu ayıdır. Bu ay insanların gün doğumu ile gün batımı arasında oruç tuttuğu tövbe ayıdır. Küçük çocukların Ramazan ayında oruç tutması zorunlu olmasa da çocuğunuz oruç tutmak isteyebilir. Bu isteği ciddiye almak da önemlidir. Çocuğunuzu bu konuda en iyi nasıl yönlendirebilirsiniz?

Çocuklar ebeveynlerinin davranışlarını taklit ederler. Çevrelerinden etkilenerek ve merak nedeniyle onlar da oruç tutmak isterler. Alışmasına izin verilmesinde ve çocuğun bu şekilde 'katılması'nda bir sakınca yoktur. Fakat sağlıklarına zarar vermeyecek şekilde olmak şartıyla. Çocuk vücudu halen tüm hızıyla büyüme aşamasındadır. Bu nedenle çocukların gelişiminin ilerleyebilmesi için 3 ana öğüne, düzenliliğe ve yiyecek ve içecek çeşitliliğine ihtiyacı vardır.

Henüz ergenlik çağına girmemiş olan çocukların oruç tutması zorunlu değildir. Doktorlar ebeveynleri çocukların 10 yaşını doldurmadan önce oruç tutmamaları gerektiği konusunda uyarıyor. Bunun nedeni, çocukların o yaşta yeme ve içmeden mahrum bırakılmasının sağlık problemlerine yol açabilmesidir, özellikle de çocuk henüz gelişiminin erken dönemlerindeyse. Bütün İslami hukuk mezheplerine (veya düşünce akımlarına) göre oruç tutmak için yetişkin olmanız gerekir. Çocukları birkaç gün oruç tutmaya teşvik edebilirsiniz. Böylece oruca alışırlar ve ibadet bilgisiyle yetişirler. Tıpkı namaza alıştıkları gibi.

Bir çocuk ne zaman yetişkin olur?

Peki ne zaman yetişkin olunur? İslam hukukuna göre cinsel olgunluğa ulaştığınızda yetişkin olursunuz. Kızlar için bu, regl oldukları gündür. Erkekler için ise boşalabilecek olgunluğa eriştikleri gündür. Çocuklar bu zamandan itibaren oruç tutmakla yükümlü olurlar.

Bu da kız çocukları açısından eskiye göre daha küçük yaşta oruç tutmaya başlamaları gerektiği anlamına gelmekte. Kız çocukları günümüzde, yiyeceklerde ve çocukların ağırlıklarında meydana gelmiş olan çeşitli değişiklikler nedeniyle 20 yıl öncesine göre daha erken yaşta regl olmaktalar. Bunu unutmamamız gerekir.

Bazı Müslüman ebeveynler çocuklarına daha küçük yaşlarda oruç tutturmayı tercih ediyor. Bu, İslam hukukunda emredilmemiştir. Bununla birlikte ergenliğe girmiş kız çocuklarının ve cinsel olgunluğa erişmiş olan erkek çocuklarının oruç tutmasına izin vermeyen birçok Müslüman ebeveyn de var. Mesela oruç çocuklarının okul başarısını olumsuz etkileyebileceği için.

Neler yapabilirim?

  • Küçük çocuklar bazen, henüz mecbur olmasalar bile oruç tutmak isteyebilirler. Çocuğunuzun bu isteğini ciddiye alın ve birlikte bir çözüm aramaya çalışın.
  • Orucun yorgunluk, açlık ve susuzluk gibi zor yönleri hakkında konuşun. Bu zorluklara birlikte çözüm üretin. Mesela öğleden sonra birkaç saat dinlenme veya uyuma gibi. Daha sonra yeme-içme için sahura (güneş doğmadan) kalkın. 
  • Çocuğunuzla net anlaşmalar yapın ve gerçekçi olun. Çocuğunuz hangi yaşta neler yapabilir?
  • Ayrıca çocukların düzenini Ramazan ayında da devam ettirin. Ara öğünler olmadan alıştıkları saatlerde günde üç ana öğün (kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği). Böylece çocuklar belirli saatlerde oruç tutmayı öğrenirler.
  • Ergen çocuklarınıza sadece hafta sonları oruç tutturun. Daha küçük çocuğunuza yarım gün (tekne orucu) oruç tutturun, örneğin öğle yemeği ile akşam yemeği arasında.
  • Çocuğunuz daha önce yemek yemiş olsa bile hafta sonu oruca ara verebilir.
  • Çocuğunuz oruç tutmasa bile çocuğunuzu sahura (oruç başlamadan önce yenen gece yemeğine) kaldırın. Bu sayede çocuklar bu geleneği öğrenirler.
  • Kış aylarında çocuğun yaşına bağlı olarak iki ana öğün yiyerek oruç tutmak genellikle çok zorlamaz. Yaz aylarında ise günler uzun olduğu için küçük çocukların, günü öğle yemeği yemeden geçirmesi hem sağlıklı değildir hem de dayanılmazdır.
  • Bunların dışında çocuğunuzun Ramazan ayı boyunca her gün hangi besinlere ihtiyacı olduğunu düşünün. Çocuğunuza sağlıklı bir öğle yemeği verin.
  • Boş zamanlarda çocuklarınızı ekstra su içmeye teşvik edin. Çocukların ramazan ayında da yeterince su içmeleri gerekir çünkü herkesin günlük belli miktarda sıvıya ihtiyacı vardır.
  • Çocuğunuzun sıcak günlerde yeterince su içtiğinden emin olun.
  • Çocuğunuzun soruları olabilir. Çocuğun anlayabilmesi için yaşına uygun cevaplar verin.
  • Yaşı biraz daha büyük olan çocuklara orucun ne anlama geldiğini ve neden oruç tuttuğunuzu açıklayın. Çocuğunuz bazen arkadaşlarının ve diğer öğrencilerin baskısına maruz kalabilir. Mesela arkadaşları ona yiyecek veya içecek vermek isteyebilirler. Çocuğunuzun bu durumla nasıl baş edebileceği hakkında çocuğunuzla konuşun.
  • unun dışında oruç tutmanın bazen herkes için zor olduğunu da anlatın. Ve eğer dayanamayıp orucunu bozarsa çocuğunuzun bunu size dürüstçe anlatmasının sizi mutlu edeceğini söyleyin. Oruç tutmayı başardığında da ona iltifat etmeyi unutmayın.

Daha sağlıklı bir Ramazan için 5 öneri için Voedingscentrum.nl internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

شهر رمضان هو الشهر التاسع من شهور التقويم القَمَريّ الهجري. وهو شهر التوبة عند المسلمين، حيث يصومون فيه من الفجر وحتى غروب الشمس. وعلى الرغم من أن الأطفال الصغار غير مطالبين بالصَوم خلال شهر رمضان، فقد يكون لدى طفلك رغبة في المشاركة في ذلك. ومن المهم جدًا أن نَحمل هذه الرغبة لدى الطفل على محمل الجد. كيف يُمكنك توجيه طفلك علي أفضل نحو في ذلك؟

يحب الأطفال تقليد والديهم. ونتيجة للبيئة التي يعيشون فيها وبدافع من فضولهم، فإنهم يُبدون أيضًا رغبتهم في الصَوم. يُعَدُّ السماح للأطفال بممارسة الصَوم وبالتالي "المشاركة في ذلك" أمرًا جيدًا. ولكن شريطة أن يتم ذلك بطريقة لا تَضُر بصحتهم. لا يزال جسم الطفل في مرحلة ذروة النمو. ولذلك يحتاج الطفل إلى تناول ثلاث وجبات رئيسية، بالإضافة إلى تناول الأطعمة والمشروبات بانتظام وتَنَوُّع، حتى يتمكن من النمو والتطور.

الأطفال الذين لم يبلغوا بعد سن البلوغ غير مطالبين بالصَوم. ويحذر الأطباء الآباء من أن الأطفال لا ينبغي عليهم أن يصوموا قبل بلوغ سن العاشرة. ويرجع هذا التحذير إلى أن امتناع الأطفال في هذا العمر عن تناول الطعام والماء قد يسبب لهم مشاكل صحية، خاصةً إذا كانوا في مرحلة مبكرة من نموهم. وفقًا لجميع المذاهب الإسلامية، يجب أن يكون الشخص بالغًا للمشاركة في الصَوم. يُمكنك تشجيع الأطفال على صَوم بضعة أيام. وذلك حتى يعتادوا على الصوم وينشأوا مع فهم للعبادة من خلال الصَوم، تمامًا مثلما تعودوا على أداء الصلاة.

متى يكون الطفل بالغًا؟

ولكن متى يُعتَبَر الشخص بالغًا؟ وفقًا للشريعة الإسلامية، يُعتَبر الشخص بالغًا عندما يصبح ناضجًا جنسيًا. بالنسبة للفتيات، فإنهنَّ يُعتَبَرنَ بالغات عندما يبدأن في الحيض. بينما يُعتَبَر الفتيان بالغين عندما يبلغون مرحلة القذف. وعندها فإنهم يصبحون مُكَلَّفِين بالصَوم.

بالنسبة للفتيات، فهذا يعني أنَّهٌنَّ يشاركن في الصَوم في سن أصغر مما كان يحدث في السابق. فنظرًا للتغيرات المختلفة في النظام الغذائي والوزن، فإن الدورة الشهرية لدى الفتيات في الوقت الحاضر تبدأ أبكر مما كانت عليه قبل 20 عامًا. وبالتالي، فمن المهم أن نأخذ ذلك في الاعتبار.

يختار بعض الأمهات والآباء المسلمين أحيانًا السماح لأطفالهم بالمشاركة في الصَوم في سن مبكرة. وهذا غير منصوص عليه في الشريعة الإسلامية. هناك أيضًا العديد من الأمهات والآباء المسلمين الذين لا يسمحون لبناتهم المراهقات وأبنائهم اليافعين بالمشاركة في صَوم شهر رمضان. وذلك، على سبيل المثال، لأنهم يخشون من أن يؤثر الصوم على أداء أبنائهم في المدرسة.

ما الذي يمكنني فعله؟

  • في بعض الأحيان يرغب الأطفال الصغار في المشاركة في الصَوم رغم أنهم غير مُكَلَّفين بذلك. يَرجى منك تَفَهُّم واحترام رغبة طفلك وأن تسعى معه لإيجاد الحلول.
  • كما يُمكنكما معاً مناقشة الصعوبات التي يُلاقيها أثناء الصوم مثل الإرهاق، والجوع، والعطش. ويُمكِنٌكما معًا التوصل إلى حلول لذلك. على سبيل المثال، يُمكن أن يستريح الطفل أو ينام لبضع ساعات بعد الظهر، ثم يمكنه الاستيقاظ لتناول
  • وجبة السحور والشرب (قبل الفجر).  اعقد اتفاقات واضحة مع طفلك وكُن واقعيَا فيها. ما الذي يستطيع طفلك القيام به في وفي أي سن؟ 
  • حافظ أيضًا على الانتظام خلال شهر رمضان للأطفال. ثلاث وجبات رئيسية يومياً في الأوقات المعتادة (الإفطار، الغداء، العشاء)  >بدون الوجبات البينيَّة الخفيفة. بهذه الطريقة يتعلم الأطفال كيفية الصوم لأوقات محددة.
  •  يُمكنك السماح للفتيات والفتيان اليافعين بالصوم خلال عطلات نهاية الأسبوع فقط. بينما يُمكنك السماح للأطفال الأصغر سنًا بالصوم لنصف يوم، على سبيل المثال، في الفترة ما بين وجبتي الغداء والعشاء.
  • في عطلات نهاية الأسبوع ، يُمكن لطفلك كسر صيامه والإفطار، حتى لو كان طفلك قد أكل مُسبقًا.
  • أيقظ طفلك لتناول السحور (وجبة الإفطار المبكر قبل بدء يوم الصيام) ، حتى لو لم يكن طفلك صائمًا. فبهذه الطريقة يتعلم الأطفال شعائر هذه العبادة.
  • في أشهر الشتاء، عادة ما يكون الصيام مع وجبتين رئيسيتين مناسبًا للطفل، ويعتمد ذلك على عمر الطفل. بينما في أشهر الصيف، تصبح الأيام أطول، مما يجعل الصيام غير صحي للأطفال الصغار وغالباً ما يكون من المستحيل عليهم الصيام دون تناول وجبة الغداء.
  • فكر أيضاً في الاحتياجات اليومية لطفلك خلال شهر رمضان. امنحه وجبة غداء صحية يأخذها معه.
  • شجع الأطفال على شرب المزيد من الماء في أوقات الفراغ. يجب أن يشرب الأطفال كميات كافية من الماء خلال شهر رمضان، لأن الجميع بحاجة إلى السوائل.
  • تأكد جيدًا من أن طفلك يشرب كميات كافية من الماء في الأيام الحارة.
  • قد يكون لدى طفلك تَسَاؤُلَات. قدّم له الإجابات المناسبة لمرحلته العمرية، بحيث يستطيع استيعابها.
  • اشرح للأطفال الأكبر سنًّا ما يعنيه الصوم وما الحكمة من وراءه. في بعض الأحيان يتعرض طفلك لضغوط من أصدقائه وزملائه الطلاب. حيث قد يحاولون مثلًا تقديم الأطعمة أو المشروبات له. ناقش مع طفلك كيفية التَّصرُّف في مثل هذه المواقف.
  • أخبر طفلك أيضاً أنَّ الصيام قد يكون صعبًا على الجميع في بعض الأحيان. وأنك ستكون سعيدًا لو أخبرك طفلك بصدق إذا لم يتمكن من الصيام. ولا تنس أن تُثني عليه عندما يٌبلي جيدًا.

 

رمضان نهمین ماه از تقویم قمری اسلامی است. این ماه، ماه توبه و استغفار است، که از طلوع خورشید الی غروب خورشید روزه گرفته  می‌شود. اگرچه کودکان خردسال مجبور به روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان نیستند، اما ممکن است فرزند شما با تمایل خودش این کار را  انجام دهد. همچنین مهم است که این خواسته را جدی بگیرید. چگونه فرزند خود را به بهترین شکل ممکن راهنمایی می کنید؟

اطفال دوست دارند از والدین خود تقلید نمایند. به خاطر محیط اطرافشان و از روی کنجکاوی هم می خواهند روزه بگیرند. اجازه دادن برای تمرین نمودن و «پیوستن» به آن روش، کار خوب است. اما صرف به گونه ای که برای سلامتی آنها مضر نباشد. بدن اطفال هنوز در حال رشد است. بنابراین کودک برای رشد بیشتر به 3 وعده غذایی و نوشیدنی اصلی، منظم و متنوع نیاز دارد.

کودکانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند لازم نیست روزه بگیرند. داکتران به والدین هشدار می دهند که کودکان نباید قبل از 10 سالگی روزه بگیرند. دلیل آن این است که دور نگهداشتن کودکان از آب و غذا در این سن می‌تواند باعث مشکلات صحی شود، مخصوصا اگر آنها در مراحل اولیه از رشد خود قرار داشته باشند. طبق تمام قوانین و مکاتب (یا دستورات) اسلامی، برای شرکت در روزه گرفتن باید به سن بلوغ رسیده باشید. شما می‌توانید کودکان تان را به روزه گرفتن برای چند روز تشویق کنید. بدین ترتیب آنها به آن عادت می کنند و با مفهوم عبادت با روزه گرفتن بزرگ می شوند. این صرف به‌خاطر آن است که آنها با عبادت آشنا شوند.

چه زمانی یک کودک بالغ محسوب می‌شود؟

اما چه زمانی شما بالغ گفته می‌شوید؟ شریعت اسلام می گوید وقتیکه شما از نظر جنسی بالغ شوید، آنگاه یک فرد بالغ محسوب می‌شوید. این امر برای دختران، زمانی است که آنها پریود می شوند. و برای پسران زمانی است که آنها بتوانند انزال شوند. سپس آنها مکلف اند که روزه بگیرند.

برای دختران این بدان معناست که آنها در سنین کم‌تر از قبل در این امر شرکت می کنند. به دلیل انواع تغییرات در رژیم غذایی و وزن، امروزه دختران زودتر از 20 سال پیش پریود می شوند. مهم است که این را در نظر داشته باشید.

برخی از والدین مسلمان ترجیح می دهند به فرزندان خود اجازه دهند تا زودتر در امر روزه داری شرکت کنند. این از لحاظ شریعت اسلامی جواز ندارد. همچنین بسیاری از والدین مسلمان وجود دارند که برای دختران نوجوان و پسران بالغ خود اجازه نمی‌دهند تا در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند. به عنوان مثال، به دلیل اینکه روزه گرفتن می‌تواند روی عملکرد مکتب آنها تاثیر منفی بگذراد.

پس چه کاری را باید انجام دهم؟

  • بعضی اوقات اطفال خرد سال می‌خواهند که در امر روزه داری اشتراک کنند، حالانکه روزه هنوز بر آنها واجب/فرض نیست. خواسته های فرزندتان را جدی بگیرید و با هم راه حلی را برای آن پیدا کنید.
  • در مورد لحظات سخت روزه داری مانند خستگی، گرسنگی و تشنگی صحبت کنید. راه حل هایی را برای این موضوع با هم شناسایی کنید. مثلاً بعد از ظهر چند ساعت استراحت کنید یا بخوابید. سپس برای سحری (قبل از طلوع آفتاب) برای خوردن و آشامیدن برخیزید.
  •  همچنین در ماه رمضان نظم را برای اطفال برقرار کنید. روزانه سه وعده غذای اصلی در اوقات که آنها عادت دارند (صبحانه، نان چاشت، نان شب) بدون میان وعده را برای آنها فراهم کنید. بنابراین آنها می آموزند که در زمان های خاصی روزه بگیرند.
  • اجازه دهید که نوجوانان فقط در آخر هفته‌ها روزه بگیرند. و یا بطول مثال یک طفل خرد سال برای نصف روز روزه بگیرد د اوقات بین غذای چاشت و غذان شب.
  • در آخر هفته ها، کودک شما می توانند روزه نگیرند، حتی اگر قبلاً نیز خورده باشند.
  • کودک خود را برای سحری (صبحانه قبل از شروع روزه) بیدار کنید، حتی اگر کودک شما روزه نگیرد. اینگونه است که اطفال این مراسم را یاد می گیرند.
  • در ماه های زمستان، با در نظرداشت سن کودک، معمولاً روزه داری با دو وعده غذایی اصلی موفقیت آمیز است. در ماه های تابستان که روزها طولانی است، برای بچه های خردسال بدون غذای چاشت امکان پذیر نیست و این امر برای سلامتی آنها نیز توصیه نمی‌شود.
  • همچنین در ماه رمضان، چیزهای را که اطفال تا روزانه به آن ضرورت دارند، به خاطر بسپارید. یک غذای چاشت سالم بیاورید.
  • در اوقات فراغت خود، کودکان را به نوشیدن آب اضافی تشویق کنید. در ماه رمضان نیز کودک باید به اندازه کافی آب بنوشد، زیرا همه به مایعات نیاز دارند.
  • مراقب باشید که کودکتان در روزهای گرم به اندازه کافی نوشیندنی بنوشد.
  • شاید فرزند شما سوالاتی داشته باشد. پاسخ های متناسب به سن آنها را بدهید تا کودک بفهمد.
  • برای اطفال بزرگتر توضیح دهید که روزه به چه معناست و چرا روزه می گیرید. گاهی اوقات فرزند شما تحت فشار دوستان و دانش آموزان قرار می گیرد. مثلاً می خواهند به او غذا یا نوشیدنی بدهند. با فرزندتان بحث کنید که چگونه با این موضوع کنار بیاید.
  • همچنین در مورد این واقعیت صحبت کنید که گاهی اوقات برای همه سخت است. و اینکه شما خوشحال باشید که فرزندتان صادقانه به شما بگوید اگر که کارساز نبود. وقتی همه چیز خوب پیش می رود، تعریف و تمجید را فراموش نکنید.

برای دانستن5 نکته مهم و سالم‌تر ماه رمضان از  Voedingscentrum.nl باز دید کنید.

Bezoek ook

Op het Voedingscentrum.nl vind je 5 tips voor een gezondere ramadan.

Een gezondere ramadan Open externe link in nieuw tabblad